Alles wat u moet weten over bestuurlijke aansprakelijkheid

Bestuurlijke aansprakelijkheid kan een heikel punt zijn. Veel bestuurders hebben geen idee in hoeverre ze aansprakelijk zijn voor de daden van de vereniging of stichting en lopen zo nodeloos risico’s.

U zult de eerste bestuurder niet zijn die te goeder trouw toetreedt tot het bestuur van een vereniging en vervolgens een claim om de oren krijgt, die hem zijn huis kost. Pas daar dus voor op! Of bestuurders persoonlijk aansprakelijk zijn, is afhankelijk van de soort organisatie die u bestuurt.

Stichting en vereniging met volledige rechtsbevoegdheid – niet aansprakelijk

Bestuurders en leden van een vereniging met volledige rechtsbevoegdheid (opgericht bij notariële akte en ingeschreven bij de Kamer van Koophandel) zijn in principe niet aansprakelijk voor de verplichtingen van de vereniging, ook niet na ontbinding en faillissement. De vereniging is dan schuldenaar of schuldeiser, niet het bestuurslid. Bij een stichting is altijd sprake van volledige rechtsbevoegdheid, omdat deze bij notariële akte is opgericht.

Maar let op!
Drijft uw organisatie een onderneming en betaalt zij vennootschapsbelasting, dan is de antimisbruikwetgeving van toepassing. Net zoals bij de BV kunnen bestuurders daarbij onder bepaalde omstandigheden aansprakelijk worden gehouden.

Deze omstandigheden zijn:

• De bestuurder is voor de organisatie te zware contractuele verplichtingen aangegaan. Bij het aangaan van die verplichtingen wist of kon hij voorzien dat de vennootschap niet aan haar verplichtingen zou kunnen voldoen (dit wordt gezien als een onrechtmatige daad van de bestuurder).
• De bestuurder of het bestuur meldt het onvermogen om belastingen en premies te betalen niet of niet tijdig bij de Belastingdienst.
• Als aannemelijk is dat het onvermogen om belastingen en premies te betalen een gevolg is van onbehoorlijke taakvervulling door het bestuur, in een periode van drie jaar voorafgaand aan de melding.
• Als de organisatie failliet gaat en dit faillissement het gevolg is van onbehoorlijk bestuur van het bestuur of degenen die het beleid bepaalden, in de periode van drie jaar voorafgaand aan het faillissement. Als er geen jaarstukken worden gedeponeerd bij het handelsregister wordt onbehoorlijk bestuur verondersteld.
• Als het gaat om handelingen in de oprichtingsfase van de organisatie. Die aansprakelijkheid eindigt als de eenmaal opgerichte organisatie (rechtspersoon) de handelingen bekrachtigt.
• De organisatie is niet ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel.

Vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid – aansprakelijk

Bestuursleden van een vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid (niet opgericht bij notariële akte) zijn, naast de vereniging zelf, hoofdelijk aansprakelijk.

Tip:
Het is aan te raden een vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid in te schrijven bij de Kamer van Koophandel. Het voordeel van inschrijving is dat de hoofdelijke aansprakelijkheid beperkt wordt. In principe is dan de vereniging aansprakelijk en niet de bestuurder. Alleen als de vereniging niet aan de verplichtingen kan voldoen is de bestuurder alsnog hoofdelijk aansprakelijk.

Maar let op!
Aansprakelijkheid kan niet alleen uit een overeenkomst tussen twee partijen ontstaan, maar ook uit de wet. De wet stelt onder meer dat iemand die een ander schade toebrengt door een onrechtmatige daad, nalatigheid of onvoorzichtigheid, de plicht heeft die schade te vergoeden.

Bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering
U kunt zich als bestuurder wel verzekeren tegen schade met een Bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering. Er zijn verschillende vormen mogelijk, onder andere waarbij u het privévermogen van bestuurders beschermt. Informeer bij uw verzekeringsmaatschappij of verzekeringsadviseur.

Tips om risico op aansprakelijkheid te beperken

• Onderzoek de risico’s voordat u een bestuurslidmaatschap aanvaardt.
• Schrijf alle bestuursleden in in het handelsregister van de Kamer van Koophandel.
• Werk verantwoord, gewetensvol, loyaal en bewust binnen de regels van de wet, de statuten, het huishoudelijk reglement en de bestuursbesluiten.
• Blijf binnen uw bevoegdheden.
• Kijk mee met uw collega-bestuurders (en laat zaken die u constateert zo nodig schriftelijk vastleggen): u bent ook aansprakelijk als uw medebestuurders fouten hebben gemaakt.
• Leer van gemaakte fouten.
• Informeer naar een BTA-polis (Bestuurders en Toezichthouders Aansprakelijkheidspolis) bij een tussenpersoon of verzekeringsmaatschappij. Deze beschermt uw privévermogen als u persoonlijk aansprakelijk wordt gesteld omdat u als bestuurder of toezichthouder fouten heeft gemaakt en daardoor schade heeft toegebracht aan anderen (inclusief uw organisatie).