Vertrouwenspersoon Henk Bolhaar (links) en voorzitter Theo Busch van RKSV Vogido.

Zo handelde RKSV Vogido, nadat de melding over misbruik kwam

Als er bij RKSV Vogido uit Enschede een melding komt van ongepast gedrag van de trainer van het eerste elftal moet het bestuur beslissen hoe zij moet optreden. ‘Achteraf gezien kun je zeggen dat we alles goed hebben gedaan, maar het was niet makkelijk. Er stond heel veel op het spel.’

Snelheid van handelen is heel belangrijk. Dat zeggen voorzitter Theo Busch (rechts op de foto) en vertrouwenspersoon Henk Bolhaar (links op de foto) van RKSV Vogido uit Enschede als ze terugblikken op die zaterdagmiddag in 2014. Twee jeugdspelers (17 en 18 jaar), net overgegaan naar de eerste selectie, hebben bij een leider melding gemaakt van ongepast gedrag van de trainer van het eerste elftal. Op dat moment beginnen de radartjes te draaien bij het bestuur van de club en de vertrouwenspersoon. Want: hoe moeten ze handelen?
Busch en zijn bestuur nemen het initiatief de zaak niet te laten lopen. ‘De betrokken jongens hebben het zaterdagavond gemeld bij een leider, we hebben meteen actie ondernomen. Het is achteraf ons geluk geweest dat het bij de juiste persoon – de leider – is terechtgekomen die de technische commissie informeerde. Die heeft het weer bij het bestuur gemeld.’

‘Je moet een verklaring opstellen en je daaraan houden. Zo houd je controle op het verhaal.’

Eerst komen er op zaterdagavond en zondagmorgen gesprekken met de ouders van beide jongens. ‘We hebben met hen gesproken over wat we moeten doen: wel of geen aangifte. Dan zit je meteen met een dilemma, want op het moment dat je aangifte gaat doen, kom je in een andere situatie terecht. Doe je dat niet, dan moet je weer een ander pad bewandelen. We hebben een paar uur met elkaar gesproken en uiteindelijk is er door een van de jongens en zijn ouders besloten wél aangifte te doen.’

Busch en zijn bestuur staan er op dat moment alleen voor. Er wordt geprobeerd met de KNVB in overleg te treden, maar de voetbalbond wil geen rol spelen in de zaak. ‘Zij meldden ons dat het een kwestie is van twee KNVB-leden. We hebben vervolgens gehandeld op onze bestuurlijke ervaring en vaardigheden. Er was geen richtlijn, er was geen hulp van buitenaf. Een dag later hebben we nog wel overleg gehad met NOC*NSF, maar toen hadden we al zelf maatregelen genomen.’
Er is dan al contact geweest met de zedenpolitie, maar die geeft aan niet veel te kunnen doen. ‘Zij moet eerst wachten totdat er een aangifte is en dan hebben slachtoffers ook nog eens 14 dagen bedenktijd’, zegt Busch.
Ook is er dan contact met de politie geweest. Busch en zijn bestuur willen zondagmiddag de betrokken trainer confronteren met de geluiden. Volgens de politie moet er in dat gesprek niet te veel gezegd worden, omdat dat het onderzoek kan schaden.

Schijnveiligheid
In het geval bij Vogido gaat het om een trainer van de eerste selectie. Busch: ‘Hij was nog maar een maand actief bij ons. De technische commissie was enthousiast over de gesprekken met hem. Ook had hij een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG), gekregen voordat hij bij een andere vereniging actief was. Wij werken bij Vogido niet met een VOG, omdat ik het een soort van schijnveiligheid vind. Dat blijkt ook in dit geval. In latere gesprekken heeft de KNVB ons weleens gevraagd waarom we dat niet doen, maar toen heb ik hen gevraagd waarom zij de trainers bij hun opleidingen niet naar een VOG vragen.’
Uiteindelijk confronteert het bestuur van Vogido op zondagmiddag de betreffende trainer met de situatie. Busch: ‘We wisten dat hij bij het tweede elftal aan het kijken was en hebben hem ontboden bij het bestuur. Daarvoor was al besloten hem op non-actief te zetten. Maar het is wel lastig om hem te vertellen waarom dat zo is, omdat we van de politie niet te veel mochten prijsgeven.’

Uit latere verslagen van de rechtszaak blijkt de trainer jeugdspelers bij hem thuis te hebben uitgenodigd. Er was drank, er werd porno gekeken. De jeugdspeler die aangifte heeft gedaan werd naakt gemasseerd door zijn trainer.
Busch: ‘Tijdens het gesprek met hem begon hij uit zichzelf al te vertellen dat hij best jongens bij hem thuis kon uitnodigen, dat hij masseur was. Dat was voor mij een hele opluchting, want op dat moment kregen we van hem grotendeels de bevestiging van het verhaal van de jongens’

‘Het is mooi dat er na het rapport De Vries regels komen, maar het moeten geen papieren tijgers worden.’

Vogido stelt dan ook een verklaring op die gebruikt gaat worden, voor de pers, voor leden, voor een bericht op de eigen website. Bolhaar: ‘Ook dat is heel belangrijk. In een hechte gemeenschap zoals bij ons ligt dit nieuws snel op straat. Doordat we goed hebben afgesproken wát we zouden zeggen, hebben we het verhaal zelf in de hand kunnen houden. Soms snap ik niet goed dat er zo krampachtig wordt gedaan over slecht nieuws. Breng het gewoon naar buiten. Probeer het niet te verdoezelen, want dan gaan anderen met het verhaal lopen en komen er júíst indianenverhalen.’
De verklaring wordt ook later die zondag gegeven als het bestuur de selectie bij elkaar roept: ongepast gedrag dat niet bij de vereniging hoort. Busch: ‘Na afloop wist iedereen wel wat er aan de hand was, zo werkt het ook binnen een hechte vereniging.’

Volgens de nieuwe richtlijnen die in het rapport-De Vries worden voorgesteld heeft het bestuur van Vogido volgens het boekje gehandeld. ‘Maar’, zo stelt Busch ook, ‘zo makkelijk is het echt niet geweest. Het was een vermoeden van, wij konden niet als een soort rechter optreden, we moesten heel zorgvuldig handelen. Er staat wel wat op het spel. Je denkt als bestuur ook aan de consequenties als de beschuldiging ten onrechte blijkt te zijn, en dan vooral de financiële consequenties. Dat speelt echt wel mee. Ik kan me best voorstellen dat anderen dit soort situaties onder de pet houden en het intern willen oplossen. Achteraf beschouwd kun je zeggen dat we het goed hebben gedaan, maar het was een héél groot risico. Op het moment dat hij zou worden vrijgesproken loop je als vereniging wel het risico om aansprakelijk te worden gesteld.’
Uiteindelijk zijn er een aantal rechtszaken gekomen, waarin de betreffende trainer ook is veroordeeld. De rechter legde hem een zwaardere straf op dan het Openbaar Ministerie eiste: drie maanden gevangenisstraf, waarvan één maand voorwaardelijk en het betalen van een schadevergoeding van 750 euro. Tussen de melding en de eerste uitspraak van de rechter zat twee jaar.

‘Ik merk overigens wel dat alle betrokkenen bij deze problematiek willen dat het wordt aangepakt. Ook de KNVB heeft geleerd van de tekortkomingen die de reglementen eerder hadden. Daar wordt hard aan gewerkt.’

Zowel Busch als Bolhaar hebben kennis genomen van de aanbevelingen in het rapport De Vries. Zo moet er in de toekomst een verplichting bij bestuurders komen een soortgelijke zaak te melden. Busch: ‘Ik vind het een maatregel van papier. De praktijk is weerbarstiger. Je moet niet alle risico bij de vereniging neerleggen. Want wat gebeurt er met een club als de melding onjuist blijkt? Draaien wij dan ook voor de schade op? Ik vind maatregelen uitstekend, maar het moeten geen papieren tijgers worden.’
Bolhaar, tevens lid van de ledenraad bij de KNVB, is het daarmee eens. ‘Als er financiële consequenties komen bij een onjuiste beschuldiging moet er ook financiële steun komen. Dan kun je het niet maken om de voetbalbestuurder ermee op te zadelen. Ik merk overigens wel dat alle betrokkenen bij deze problematiek willen dat het wordt aangepakt. Ook de KNVB heeft geleerd van de tekortkomingen die de reglementen eerder hadden. Daar wordt hard aan gewerkt.’

Volgens Busch en Bolhaar zou het goed zijn om juist bij de KNVB en NOC*NSF een meldpunt te hebben dat 24 uur per dag en zeven dagen per week bereikbaar is. Busch: ‘Je kunt wel bij iedere club een vertrouwenspersoon aanstellen die een cursus voor deze zaken heeft gevolgd, maar wat heb je eraan als het drie jaar nooit voorkomt? Bovendien leg je de verantwoordelijkheid dan weer op het bordje van vrijwillige voetbalbestuurders neer.’
Zo’n vier jaar na de bewuste melding blijft RKSV Vogido een hechte gemeenschap. Busch: ‘Het is een moeilijk proces geweest, maar ik koester me ook met de gedachte dat er hier blijkbaar zoveel vertrouwen in elkaar is dat er melding is gedaan. En ook de twee jongens die de melding deden voetballen nog steeds bij ons.’ ¢