Publicaties
Hans Engelvaart

Hans Engelvaart is positief kritisch over voetbalpiramide

Rasbestuurder Hans Engelvaart is lid van de Verenigingsraad van de KNVB. Hij zag het proces van de nieuwe voetbalpiramide zich van dichtbij ontwikkelen. Engelvaart waarschuwt dat het amateurvoetbal zijn eigen identiteit niet mag verliezen in de nieuwe structuur. ‘Ik heb in Zeist eens bij een vergadering met Jorien van den Herik en Michael van Praag gezeten, toen nog Feyenoord- en Ajax-voorzitters. Zij namen hun eigen jurist mee aan tafel.’

Professor Paul Verweel liet in de vorige BAV INFO optekenen dat het nieuwe bestuursmodel van de KNVB  de ziel uit het amateurvoetbal zal halen. De amateurs worden overgeleverd aan de professionals van het betaalde voetbal waarmee ze binnenkort onder één laken liggen, zo vertelde de voormalige vice-voorzitter van het bestuur amateurvoetbal.
Hans Engelvaart, verenigingsraadslid en wethouder te Dronten heeft het artikel met interesse gelezen. ‘Ik begrijp heel goed wat hij bedoelt’, zegt hij. ‘Maar misschien had hij eerder binnen de KNVB met zijn hartekreet kunnen komen.’

Niettemin waarschuwt ook Engelvaart voor het eventuele verlies van de ‘geur van de amateur’ binnen de KNVB. ‘In die zin geloof ik niet in één KNVB.  In organisatorische zin: graag. Die is er nu eigenlijk ook al. Dat er straks een controller en een ict-afdeling voor betaald- en amateurvoetbal komt: prima. Maar kom niet aan de identiteit van de amateurs met hun vele vrijwilligers.’

Begin december is niettemin een belangrijke stap gezet in de marsroute om de KNVB tot één organisatie te smeden. De piramide-opbouw van de Nederlandse voetbalcompetitie werd door de bondsvergadering omarmd. Met ingang van het seizoen 2016-2017 kan een vierdeklasser in principe doorstoten naar de eredivisie. Zoals in het buitenland al decennia het geval is.

‘Het interesseert de gemiddelde clubbestuurder niets. Zolang er voor weinig geld kan worden gevoetbald, is het goed.’

Ook daarmee wordt een obstakel geslecht en verliest het amateurvoetbal iets van zijn eigen entiteit. Engelvaart enigszins berustend:  ‘Als bestuurder moet je niet de illusie hebben in je eentje op korte termijn een beleid op zijn kop te kunnen zetten. Ik hoor met enige regelmaat nieuwkomers, ook in de politiek, roepen: we gaan de boel veranderen. Dan schud ik maar eens voorzichtig met mijn hoofd, want zo werkt dat niet. Vanaf 1996 schuif ik bij vertegenwoordigende organen van de KNVB aan. Ik heb genoeg nieuwe grootse plannen op tafel zien liggen. Veranderingen in grote organisaties zoals de KNVB en ook bij gemeenten kosten echter tijd, omdat er zoveel mensen bij betrokken zijn die allen van richting moeten veranderen. Hoogstens kun je een tikje naar links of rechts aan het stuur geven. Veel verandert dat niet aan de koers.’
‘Neem het nieuwe bestuursmodel, waarmee we nu weer bij de amateurs aan de slag zijn.  Het huidige model hebben we afgedankt zonder dat het de kans heeft gekregen zich te bewijzen. Vanwege financiële problemen is alles weer op de schop gegaan. En nu moet het karwei in een paar maanden geklaard worden. Zonder dat we weten of het nieuwe model alle problemen wel uitsluit of tenminste aanzienlijk vermindert.’

‘Als bestuurder moet je niet de illusie hebben om in je eentje in korte tijd een heel beleid op zijn kop te zetten.’

De voetbalclubs zelf, zo leert hij langs de velden, liggen er amper wakker van. Weer een bestuurlijke vernieuwing? Het zal wel. ‘Het interesseert de gemiddelde clubbestuurder niets. Zolang er gevoetbald wordt en het liefst voor een zo laag mogelijke prijs vinden zij het allang goed. Verenigingen zijn veel minder betrokken geraakt bij de KNVB. Vroeger kwamen op afdelingsvergaderingen meer leden af dan tegenwoordig. Pas toen de clubs geconfronteerd werden met een contributieverhoging vanwege een miljoenenschuld bij de amateursectie trokken ze aan de bel.’

Hij nuanceert direct de kritieken. ‘Clubs mopperen altijd op de KNVB, of op de gemeente. En wij doen dat op de regering. Dat hoort er een beetje bij. Als je zelf aan het roer staat is het ook weer anders, dan als je alleen maar hoeft te zeggen hoe het moet. Vaak kent men de feiten niet, maar het weerhoudt velen niet om toch overal commentaar op te leveren. Ik hoor ze in de bestuurskamer ook: de kritieken, terwijl de meesten geen idee hebben hoe het werkelijk zit.’

Promotie-degradatieregeling
Samen met Hans Spierings en Jan van Driel maakt Engelvaart namens de Verenigingsraad deel uit van de stuurgroep die de nieuwe promotie-degradatieregeling voor het seizoen 2016-2017 vorm heeft gegeven. Een piramidale opbouw van de nationale voetbalcompetities. Opnieuw verdwijnt daarmee een stukje eigenheid van de amateursectie, zeggen critici. Het betaalde voetbal maakt weer de dienst uit.
Engelvaart bezweert dat hij samen met Spierings en Van Driel in de besprekingen over de nieuwe competitie-opzet het nodige heeft binnen gehaald voor de amateurs. In de eerste gesprekken met de vertegenwoordigers van het betaalde voetbal leek het daar niet op. ‘We werden door betaald voetbal aanvankelijk helemaal niet serieus genomen. Na twee bijeenkomsten veranderde dat beeld. Michael van Praag heeft daarbij een passende goede rol in dit proces gespeeld.’

Het is niet erg dat er straks een competitie-opbouw is. Dat doen we om de kwaliteit van het voetbal te verbeteren.

Engelvaart: ‘Neem de kwestie van de tweede overschrijvingstermijn die straks ook voor de amateurclubs gaat gelden. Vraag was: moet dat voor het gehele amateurvoetbal gelden of alleen voor de Overgangs-, Top- en hoofdklasse? FIFA-reglementen zeggen: voor het hele amateurvoetbal. KNVB-juristen hebben een uitweg gevonden dat het ook anders kan. De tweede termijn gaat alleen gelden voor alle contractspelers uit het betaalde- en het amateurvoetbal.  De lagere amateurclubs hoeven dus niet te vrezen dat in de winterstop hun beste spelers worden weggehaald door de concurrent. Voor veel amateurclubs een zegen, want  het merendeel van de amateurclubs zit niet op een tweede overschrijvingstermijn te wachten.’

Verder zijn de opleidingsvergoedingen en solidariteitsbijdragen ten gunste van de amateurs bijgesteld. De opleidingsvergoeding is een eenmalig bedrag dat de club krijgt als een speler van negen jaar of ouder naar het betaalde voetbal vertrekt.  Engelvaart: ‘Hakim Ziyech is een goed voorbeeld. Gaat van mijn club ASV Dronten naar Heerenveen. We kregen daar zo’n 3.000 euro voor. Vervolgens gaat hij naar FC Twente. Dan wordt 5 procent solidariteitsvergoeding van de transfersom verdeeld over de clubs waar hij voor die tijd heeft gevoetbald. Dus Heerenveen en ASV Dronten. Dat bedrag wordt echter pas uitgekeerd bij een leeftijd vanaf 12 jaar. Omdat Hakim Ziyech op 11-jarige leeftijd al naar Heerenveen vertrok, krijgt ASV Dronten niets. We hebben ervoor gezorgd dat de leeftjjdsgrens straks naar negen jaar wordt verlaagd. De vergoeding voor de amateurclub gaat ten koste van het bedrag dat een betaalde club krijgt. En geldt tot een leeftijdsgrens van 22 jaar. Ook wordt er soepeler met de cao voor spelers van de nieuwe landelijke divisie en de Topklasse omgegaan. In eerste instantie gold een overeenkomst voor minimaal 20 uur in de week, nu is dat teruggedraaid naar 12 uur in de week.’

Licentie-eisen
De nieuwe landelijke divisie wordt in het leven geroepen, omdat de overgang van het amateurvoetbal naar het betaald voetbal te groot is. Licentie-eisen om door te stromen zijn versoepeld. Belofteteams die ook inschuiven in de Overgangs- en Topklassen spelen niet meer op maandag, maar op zaterdag en zondag. Een heet hangijzer voor de amateurs blijft de degradatie uit de landelijke divisie. Het kan voorkomen dat twee zaterdagclubs terug moeten naar de zaterdag Topklasse, die straks uit 18 clubs gaat bestaan. En er is maar een promotieplek per Topklasse. Dan zal een van de zaterdagclubs worden ondergebracht in de competitie van de zondag Topklasse. De zaterdagvereniging speelt wel al haar wedstrijden op de zaterdag.
In het seizoen 2017-2018 volgt een evaluatie de nieuwe competitie-opzet. De nieuwe landelijke divisie zal meer aandacht van de media krijgen dan de huidige Topklassers, die nu nog vooral door de regionale omroepen worden bediend.  ‘Daar zal nog wel even over gemord worden’, verwacht de Drontenaar. ‘Clubs zullen dat gaan merken aan de reclame-inkomsten.’

‘Formeel is er al één KNVB. Maar amateurs moeten amateurs blijven. Zij hebben een heel andere cultuur en structuur dan het betaalde voetbal. Amateurclubs drijven op hun vrijwilligers. Dat creëert een heel andere sfeer langs de lijnen dan bij de profs waar de betaalde krachten de dienst uitmaken.’

Hij heeft het al eerder gememoreerd. In één KNVB gelooft hij helemaal niet. ‘Natuurlijk moet je samenwerken.  En, zoals gezegd, formeel is er al één KNVB. Maar amateurs moeten amateurs blijven. Zij hebben een heel andere cultuur en structuur dan het betaalde voetbal. Amateurclubs drijven op hun vrijwilligers. Dat creëert een heel andere sfeer langs de lijnen dan bij de profs waar de betaalde krachten de dienst uitmaken. BVO’s zijn ondernemingen die winst moeten maken. Het barst er van de juristen. Ik heb ooit een vergadering meegemaakt, waarbij Jorien van den Herik, destijds voorzitter van Feyenoord en Michael van Praag  (Ajax) ook aan tafel zaten. Beiden hadden hun eigen jurist meegenomen. De belevingswerelden van amateurs en profs liggen mijlenver uit elkaar. Laten we elkaar respecteren, maar laten we elkaar vooral ook vrij laten. Onze 3000 amateurclubs kennen een verenigingsstructuur, die niet met die van de profs is te vergelijken. Als aan de identiteit van de amateurclubs wordt gemorreld gaat het gegarandeerd mis.’

Klein slootje
De nieuwe piramideopbouw betekent volgens hem niet dat de amateurs hun eigen gezicht gaan verliezen. Van een muur slechten is geen sprake, hoogstens dat er een klein slootje over wordt gesprongen. ‘We zijn het enige land ter wereld waar nog een aparte competitie van profs en amateurs bestaat. Het is niet erg dat er straks een competitie-opbouw is.  Dat doen we om de kwaliteit van het voetbal te verbeteren. Kijk naar de belofte-teams, die op maandag potjes spelen die nergens omgaan. In het buitenland spelen ze in gewone competities, waardoor ze meer weerstand krijgen.’
Een goede communicatie gaat bij de veranderingen een cruciale rol spelen. Ook daar heeft Engelvaart zijn kijk op. ‘Vandaag de dag lijkt de digitale snelweg zaligmakend. Fout gedacht. Digitaal is zenden. Letterlijk en figuurlijk. Maar communicatie bestaat niet alleen uit zenden. Je moet ook de ontvangers leren kennen. En ermee in gesprek gaan. En de afdeling communicatie van de KNVB heeft de focus wel heel erg gericht op het betaalde voetbal. Misschien kan daar ook nog een slag worden gemaakt.’

Op de hoogte blijven van ons laatste nieuws?

Elke maand verstuurt de BAV een nieuwsbrief met het allerlaatste nieuws voor voetbalbestuurders. Zo'n 1.600 mensen hebben zich daar al voor ingeschreven. Vul uw gegevens in en ook u ontvangt ons laatste nieuws in uw mailbox.

'Wie doet de ingewikkelde wetgeving binnen uw club? Daar kan de BAV uitkomst in bieden'

'Clubs moeten eerder de juridische hulp van de BAV inschakelen'

'De positie van de BAV in het voetballandschap zal nadrukkelijker zijn dan in het verleden'

'In de totstandkoming van de nieuwe structuur van de KNVB speelt de BAV een belangrijke rol'