Marjan Olfers: ‘Wat KNVB doet mag helemaal niet’

In de nieuwe voetbalpiramide is het straks verplicht dat amateurclubs vanaf de derde divisie (nu Topklasse) spelers onder contract hebben staan. Maar dat mág helemaal niet, zegt Prof. Mr. Marjan Olfers.  Zij waarschuwt amateurclubs waakzaam te zijn nu de KNVB snel een cao wil afsluiten. ‘Want anders krijgt u die in uw mik geworpen.’

De nieuwe voetbalpiramide van de KNVB heeft tal van consequenties voor de amateurclubs. Een daarvan is de verplichting voor het afsluiten van contracten met spelers. Wie in de nieuwe derde divisie komt te spelen moet zes voetballers onder contract nemen. Omdat het recht daar niet in voorziet, moet er nu in alle haast een cao worden afgesloten.
Prof. Mr. Marjan Olfers, ook juridisch adviseur van de Belangenorganisatie Amateur Voetbalverenigingen, sprak tijdens de ledenraadvergadering van de BAV over de achtergronden en de consequenties die voor álle amateurclubs in Nederland gelden.

Olfers: ‘In het recht bestaat amateurisme niet. Wie niemand in dienst heeft, krijgt ook niet te maken met een cao. Maar de KNVB heeft op een dag besloten om het anders te doen.  De voetbalbond vond dat het wel verstandig zou zijn om clubs op het amateurniveau te verplichten om – in ieder geval in de hoogste divisies – een aantal contractspelers in dienst te laten nemen. Ik werd uitgenodigd bij een clubje dat daar overleg over had en dacht opeens: waar hebben we het over, dit mág gewoon niet. De KNVB gaat amateurverenigingen – clubs waarvan sommigen in de statuten hebben laten opnemen dat het amateurs zijn die niemand in dienst nemen – verplichten om tóch mensen te betalen. Zo’n organisatie bepaalt dat zomaar even voor u. ’

KNVB is monopolist

Olfers: ‘Dan kom je aan het mededingingsrecht en dat is ingewikkeld, ook voor juristen en rechters. De KNVB is een monopolist en die mag niet te veel macht hebben. Het mededingingsrecht moet zeggen: hé KNVB u mag uw macht niet misbruiken. ’
‘Ik heb ook gezegd dat het niet mag wat ze willen en dan krijg ik gelijk een boze KNVB aan de telefoon, met de opmerking waar ik mee bezig ben. Wie denk je wel dat je bent? Toevallig is dit mijn expertise en heb ik daarvoor doorgeleerd. Ik ben zeker van mijn zaak: dit mag niet. De KNVB zegt dan dat dit democratisch is besloten, maar zo werkt dat niet. Net zoals het niet kan dat een democratisch gekozen organisatie opeens besluit hele bevolkingsgroepen te deporteren. De democratie stopt bij het recht.’ De reactie van de KNVB was meteen hoe we dit moeten oplossen. Zo van, Tom Poes verzin een list.’

‘De KNVB vroeg me waar ik mee bezig was. Wie ik wel niet dacht dat ik was.’

‘Uiteindelijk is er nagedacht dat dit allemaal geregeld kan worden door een cao af te sluiten. Op dat moment zit de KNVB op een rijdende trein en móét er een cao komen. Het ging al helemaal niet meer om de vraag: moeten we dit met elkaar wel willen? In het traject om tot een cao te komen moet je het wel met elkaar eens worden met wat is afgesproken. Als u als amateurclub statutair heeft opgenomen – en ik raad voetbalbestuurders aan om daar snel naar te kijken – dat uw vereniging in het leven is geroepen om de amateursport te dienen en geen spelers in dienst wil nemen, dan gaat de KNVB eigenlijk aan u vragen om tegen uw eigen statuten te handelen. Dat kan niet.’
‘Dat is wel moeilijk, want hoe harder je in de sport roept dat iets niet mag, doen ze het toch. Totdat er iemand gaat piepen. Dat is het moeilijke bij een monopolist, want weinigen zullen naar de rechter stappen, omdat ze geen oorlog willen met zo’n organisatie.’

Onderhandelingen

BAV-bestuurslid Henk van der Pol is ook bezig met het dossier van de nieuwe voetbalpiramide. Hij benadrukt dat het belangrijk is te weten wanneer er in de wet sprake is van een werknemer. Olfers legt uit. ‘U heeft al héél snel iemand in dienst. U kunt een vrijwilligersovereeenkomst met iemand hebben, maar de rechter kan dan tóch vinden dat er sprake is van een arbeidsrelatie.’
Volgens Olfers is het juist voor de Belangenorganisatie Amateur Voetbalverenigingen belangrijk betrokken te blijven bij de onderhandelingen van een cao voor contractspelers. ‘Stel dat u als BAV dat niet gaat doen, dan krijgt u gewoon een cao in uw mik geworpen. En dan kan het zijn dat er andere organisaties zijn geweest die dat voor elkaar hebben gekregen. Dan kunt u er niet meer over beslissen. Het feit is dat het locomotiefje ergens naartoe gaat. Als u nu uw karretje loskoppelt heeft u ook geen recht van spreken meer. En tóch krijgt u te maken met een cao. Het is belangrijk heel dicht op dit proces te blijven zitten.’
Want de consequenties van de cao kunnen voor álle amateurclubs in Nederland gelden. Olfers: ‘Het kan zomaar zijn dat uw eerste elftal opeens fantastisch presteert en in die 2e of 3e divisie komt te spelen. Als u dan weer degradeert betekent het niet dat u kunt zeggen: die zes contracten van onze spelers gaan we weer ontbinden. Zo werkt dat niet.’

Subsidies in gevaar

Ook, zo stelt Olfers, zal het contracteren van spelers mogelijk consequenties hebben bij de opstelling van gemeenten. ‘In mijn visie bent u straks gewoon een betaald voetbalclub met zes spelers in dienst. Als ik dan een gemeente ben, zal ik mezelf afvragen of er nog subsidie moet worden verleend.’
Van der Pol benadrukte dat het belangrijk is dat de BAV betrokken blijft bij het proces. ‘We moeten dit traject goed belopen. En we moeten als belangenorganisatie ook proberen over onze schaduw heen te kijken. Niet alleen opkomen voor de amateurclubs uit de 3e klasse, maar ook beslissingen nemen voor de buurman die hoofdklasser is.’