SportStroom-directeur over subsidieregeling: ‘Het is gewoon gratis geld’

Robert den Ouden staat voetbalbestuurders al jarenlang bij op het gebied van energie en duurzaamheid. Met het wegvallen van de eco-taks per 1 januari en de komst van een nieuwe regeling is het drukker dan ooit. Toch valt er nog veel terrein te winnen bij de voetbalvereniging. ‘Vaak vraag ik of clubs mij de energienota’s kunnen laten zien. Maar dat is meestal al een hele klus.’

Aan de muur in het kantoor van Robert den Ouden prijkt een ingelijste motie van de gemeenteraad uit Huizen. De lokale politiek roept daarin op om sportverenigingen in het vierde kwartaal van 2015 te informeren over de afschaffing van de ecotaks en daarna een bijeenkomst met Den Ouden en zijn bedrijf SportStroom te organiseren over energiebesparing, verduurzaming en collectieve inkoop. ‘De motie werd unaniem aangenomen’, glimlacht Den Ouden.

Den Ouden en SportStroom zijn niet meer weg te denken bij het energiebeleid en de verduurzaming van sportverenigingen. Als landelijke media een talking head willen om duiding over dit onderwerp te krijgen, bellen ze Den Ouden. Inmiddels bedient SportStroom 3.000 sportverenigingen, waarvan zo’n 1.100 amateur voetbalclubs. En dat aantal groeit vrijwel dagelijks, zéker nu de ecotaks verdwijnt en er een subsidieregeling voor sportverenigingen voor in de plaats is gekomen. Dit is hét moment om zijn verhaal te doen, niet alleen vanwege het ‘gratis geld’ dat voor voetbalverenigingen per 1 januari te halen is, maar ook om bestuurders te informeren over het gemak waarmee kan worden bespaard op energie, ook zonder overheidssteun.

‘De subsidieregeling gaat om 09.00 uur open. Mijn motto is: dien om 09.01 uur je aanvraag in.’

Wat gaat er per 1 januari veranderen?
‘De ecotaks verdwijnt en er is een nieuwe subsidieregeling. Als de geesten rijp zijn, is dit hét moment om als voetbalvereniging een duurzaam energiebeleid na te streven. Op 1 januari gaat de subsidiepot open waaruit de komende vijf jaar zes miljoen euro per jaar is te verdelen. We merken dat iedereen daar meer van wil weten. Wij geven voorlichting aan de sportclubs over de verantwoorde investeringen die zij kunnen doen.’

Hoe ziet die subsidieregeling er precies uit?
‘Elke vereniging kan 30% subsidie krijgen op een lijst maatregelen: van isolatie tot zonnepanelen, en van led-verlichting tot watermanagement. Daar kun je 30% subsidie op krijgen, dat is gewoon gratis geld. Daarvoor moet je als club een paar dingen doen: voor 1 januari in kaart brengen welke investering zinnig is en afspraken maken met je leveranciers. Nu moeten alle verenigingen dus hun huiswerk doen. Heb ik grip op mijn energie, of heb ik geen idee? Op 4 januari gaat die pot om 09.00 uur open. Mijn motto is: om 9.01 uur moet je de aanvraag indienen. Er zit 6 miljoen in, en wie het eerst komt wie het eerst maalt. Het lijkt een groot bedrag, maar afgezet tegen alle verenigingen valt het wel mee. Ik hoor van enkele sportclubs dat ze van plan zijn om het maximale bedrag van 120.000 euro aan te vragen.’

Zijn die subsidies nodig voor voetbal­verenigingen om duurzaam de toekomst in te gaan? Je hoort vaak verhalen over hoge investeringskosten.
‘De gemiddelde investering is niet hoog. Met 10.000 euro kun je al heel veel doen. Belangrijk is dat je een energiebesparingsadvies hebt. Dat wordt ook aanbevolen bij de aanvraag voor de subsidie. Clubs moeten daar goed naar kijken, want het is allemaal maatwerk. Wat bij de ene vereniging wel werkt, is bij de andere niet nodig. Uit zo’n energiebesparingsrapport blijkt al snel dat er heel veel laaghangend fruit te plukken is. We zijn nu al verscheidene gevallen bij voetbalverenigingen aan het uitrekenen waaruit blijkt dat er helemaal geen subsidie nodig is.’

‘Acht van de tien penningmeesters weten niet hoeveel ze per jaar aan energie uitgeven.’

Den Ouden stapte in 2011 aan boord van SportStroom en zag het bedrijf veranderen van inkoper van energie naar een complete adviseur voor een duurzame toekomst van de sportclub. Hij komt zelf uit een ‘GroenLinks-Gereformeerd nest’, waarin hij op jonge leeftijd al had meegekregen om ook uit te kijken naar de wereld om hem heen. Die lessen uit de opvoeding brengt hij ook met zich mee bij de uitvoering van zijn werk. ‘Als SportStroom zijn we bekend geworden in de handel van energie. Grote volumes, lage prijzen. Maar daarom ben ik hier niet begonnen. Ik wil dat we naast de sportbestuurder gaan staan bij alle onderwerpen over energie en duurzaamheid. Ik zeg hier op kantoor weleens: als een bestuurder op de accommodatie iets aan de muur wil schroeven moet hij denken: wat zal SportStroom hiervan vinden?
Zo hebben we een uitgekiend palet aan diensten ontwikkeld waar heel veel sportverenigingen baat bij kunnen hebben  Het bestaat uit een energiebesparingsadvies, besparende maatregelen zoals isolatie, LED-veldverlichting, collectieve inkoop van energie en financieel en subsidie advies.’

Wat merk je aan al die gesprekken over energie en duurzaamheid bij voetbalbestuurders?
‘Zet ons voor een zaal met penningmeesters – en dat doen we heel vaak – en acht van de tien weten niet hoeveel ze per jaar aan energie kwijt zijn. Dat is toch raar, want het is de grootste kostenpost van je exploitatie­rekening. Vaak vraag ik dan of clubs mij energienota’s kunnen laten zien, maar zelfs dat is al een hele klus. Ik snap het ook wel, er is geen beeld bij energie. Je moet het zichtbaar maken, bij de club en de leden. Laat weten welk deel van de contributie bestaat uit energie. Het moet een structureel gespreksonderwerp worden binnen een vereniging. Zo moeilijk is het ook niet hoor. Een van de tips die ik tijdens lezingen altijd geef gaat over een eneregiemanagement­systeem. Weet je hoe dat eruit zien? Ongeveer als jouw kladblok. Noteer gewoon eens een paar maanden de meterstanden. Daar begint het allemaal mee.’

Het klinkt simpel.
‘Bij elke club waar we iemand van SportStroom naartoe sturen halen we er al snel veel bedrijfsblindheid uit. Het zijn meestal zaken die al jaren zo gaan, maar waarbij niemand denkt: als we het net even iets anders inrichten bespáren we toch een bak met energie. Met gedragsverandering kun je al heel veel bereiken en dat is toch gratis.’

‘Wethouders kunnen beter een sportpark verduurzamen dan een hele woonwijk.’

Kun je daar voorbeelden van noemen?
‘Kijk naar je waterverbruik, ook een vorm van energie. De automatische kranen die vanzelf aan en uit gaan staan standaard ingesteld op zo’n 40 seconden. Maar met 10 seconden kun je ook uit de voeten. Dat kun je zelf zo instellen. Koop voor een paar euro bij de Gamma simpele sensoren zodat het licht pas aangaat als er beweging in de kleedkamer is. Deurdrangers zijn daar ook een voorbeeld van. Of kijk gewoon naar het gebruik van je kleedkamers. Als we op bezoek zijn bij amateurclubs zien we soms dat negen lokalen open zijn, terwijl er maar twee teams trainen. Vaak zijn de kleedkamers ook nog aangesloten op hetzelfde verwarmings­systeem. Bovendien hoef je de lokalen ook niet de hele dag te verwarmen en óók niet op 25 graden. Zo’n 18 graden is meer dan voldoende. Het zijn kleine zaken, maar tel het allemaal bij elkaar op en ze tikken lekker door.’

Als het zo makkelijk is geld te besparen, waarom gebeurt het dan nog niet overal?
‘Wij merken in de praktijk dat de voetbal­bestuurder niet altijd degene wil zijn die met het geheven vingertje loopt te wijzen. Dat snappen we heel goed. Daarom is het verstandig om iemand binnen de club als energiecoördinator aan te wijzen, waardoor het onderwerp van gesprek blijft binnen het bestuur. Het is een heel positieve functie, want die vrijwilliger komt met slimme besparingstips, laat een energiescan maken en communiceert daarover. Op die manier krijg je het in de mindset van mensen. Dat het niet altijd gebeurt, komt ook doordat voetbal vaak geregeerd wordt door de waan van de dag. Er gaat heek veel water door de Rijn voordat verantwoord omgaan met energie echt is doorgedrongen tot het DNA van een bestuur.’

Om welke bedragen gaat het die bestuurders kunnen besparen?
‘Als je alleen al naar de collectieve inkoop kijkt, bespaar je de eerste keer meteen 15% als je nooit gewisseld bent. Dat is de eerste korte klap en noem ik het laaghangend fruit. Als je een energiebesparingsadvies laat maken, kost dat wat, maar die kosten verdien je in één klap terug. Je bespaart alleen al zo 1.000 tot 1.500 euro door de bedrijfsblindheid eruit te trekken. Maar wij zien nu ook verenigingen die met een energiecoördi­nator werken en gedragsverandering weten te realiseren. Dán wordt de besparing structureel, en dáár gaat het om. Dat zijn dan besparingen van tussen de 10 en 15% per jaar op je energiekosten. En energie is gemiddeld 10-15% van de exploitatierekening.’

In hoeverre kunnen voetbalverenigingen de lokale politiek betrekken bij hun plannen?
‘Als wij met ze in gesprek gaan, leggen we altijd uit hoe je dat kunt doen. Het is belangrijk, want de gemeente heeft ook belang: sporten betaalbaar en bereikbaar houden voor iedereen. Bovendien zitten er ook andere waardevolle maatschappelijke functies aan vast. Een voetbalvereniging stoot heel veel CO2 uit en de politiek wil dat terugdringen. Een wethouder kan wel een woonwijk verduurzamen, maar kan veel beter een sportpark verduurzamen. De hefboom die erachter zit is ook van belang. Ouders en kinderen zien dat zo’n vereniging bezig is met duurzaamheid. Linksom of rechtsom zet dat die mensen toch aan het denken. Die maatschappelijke positie is cruciaal om verenigingen toekomst­bestendig houden. Energie is in dat proces een heel mooi smeermiddel. Kijk maar naar de motie van de gemeente Huizen.’